Wanneer je een naoorlogse geboortegolver bent, kun je geen getuige geweest zijn van het vliegveld Waalhaven. Het was er vanaf 1920, maar het overleefde Wereldoorlog II niet. Mijn oudste herinneringen zijn, eind vijftiger jaren, een braakliggend terrein, nogal ongelijk, met her en der wat initiatieven om te gaan bouwen. Met de gabbers van destijds doolden we er wel eens rond, bouwden er een hut en lieten ons wegjagen door een club jongens uit de Wielewaal die ‘hun’ territorium opeisten. Als hazen gingen we er vandoor. In deze dagen moeten de ‘Wielewalers’ hun territorium prijsgeven en dat doet me oprecht zeer. Op het oude vliegveld verrezen langzamerhand steeds meer kantoren en bedrijven. Het laatste dat ik me herinner was een bezoek aan de bouwerij waar in de bouwkeet de vader van mijn vriend Cornelis zijn koffie dronk. Wat betreft de bouw doemt in mijn achterhoofd de naam van Gorp en iets met auto’s op. Voorheen zag ik die naam volgens mij ooit aan de Brielselaan of Wolphaertsbocht. En zoals zo vaak in de opbouwjaren gebeurde, was er plotseling een terrein gevuld met industrie, waarvan nu de straatnamen vooral herinneren aan een korte maar een roemruchte luchtvaartperiode. Albert Plesman, Abraham Burgdorffer, Parmentier o.a. houden de herinnering vers aan het terrein waar Frans Gordijn in de eerstkomende bijeenkomst in de Nieuwe Nachtegaal volledig de aandacht op gaat richten.
Mijn relaas richt zich op iets geheel anders, maar heeft wel degelijk met het oude vliegveld Waalhaven van doen. Van rondvliegende kisten, naar kerosine ruikende hangars, laat staan het scala van vliegtuigtypes, heb ik geen enkel verstand. Erin zitten voor een lange afstand voert mijn angstzweetproductie alleen maar op. Het vliegen verlengt weliswaar mijn blik op de wereld, maar verkort zienderogen mijn nachtrust.
Toch heb ik, ondanks het ontbreken van enige technische knowhow, de serie artikelen, naar ik meen ongeveer 30, in het periodiek ’Ons Charlois’ over vliegveld Waalhaven van Kees van Dongen met interesse gelezen. Het dwong vooral respect af door de pioniersgeest die er doorheen waaide. De grote ijver waarmee er mooie dingen tot stand kwamen, de bouw van vliegtuigen door Koolhoven, de vele manifestaties enzovoort. Totdat, ja totdat alles kapotging aan die verschrikkelijke oorlog. In mijn jonge jaren meende ik dat de Duitsers absoluut onverwachts ons land overrompelden en niemand iets wist van hun snode plannen. Je las naderhand alleen maar spannende boeken over de oorlog die soms wat geromantiseerd leken, alsof het alleen maar leuk en spannend was.
Vele jaren later kreeg ik echter een viertal blaadjes onder ogen, waarvan ik me de herkomst totaal niet meer kan herinneren. Waarschijnlijk zijn ze afgestaan om een verhaal over te schrijven, hetgeen ik ook een keer voor Ons Charlois heb gedaan. Het zijn gezien het lettertype en de talloze half volgelopen lettertjes gestencilde uitgaven en ze dragen de naam: Waalhaven Ordonnans. Ze moeten als periodiek gemaakt zijn, want het zijn de nummers 2, 3, 6 en 7. Op de voorpagina van nummer 3 is een koffer te zien met een label ‘Verlof Jan. 1940’.
Toch heb ik, ondanks het ontbreken van enige technische knowhow, de serie artikelen, naar ik meen ongeveer 30, in het periodiek ’Ons Charlois’ over vliegveld Waalhaven van Kees van Dongen met interesse gelezen. Het dwong vooral respect af door de pioniersgeest die er doorheen waaide. De grote ijver waarmee er mooie dingen tot stand kwamen, de bouw van vliegtuigen door Koolhoven, de vele manifestaties enzovoort. Totdat, ja totdat alles kapotging aan die verschrikkelijke oorlog. In mijn jonge jaren meende ik dat de Duitsers absoluut onverwachts ons land overrompelden en niemand iets wist van hun snode plannen. Je las naderhand alleen maar spannende boeken over de oorlog die soms wat geromantiseerd leken, alsof het alleen maar leuk en spannend was.
Vele jaren later kreeg ik echter een viertal blaadjes onder ogen, waarvan ik me de herkomst totaal niet meer kan herinneren. Waarschijnlijk zijn ze afgestaan om een verhaal over te schrijven, hetgeen ik ook een keer voor Ons Charlois heb gedaan. Het zijn gezien het lettertype en de talloze half volgelopen lettertjes gestencilde uitgaven en ze dragen de naam: Waalhaven Ordonnans. Ze moeten als periodiek gemaakt zijn, want het zijn de nummers 2, 3, 6 en 7. Op de voorpagina van nummer 3 is een koffer te zien met een label ‘Verlof Jan. 1940’.
Dat dwingt onmiddellijk tot enig rekenwerk. Stel dat nummer 3 echt januari 1940 betrof dan zou het nummer 6, mits het een maandelijks periodiek was, april geweest moeten zijn en nummer 7 nog net van mei 1940.Toch is het aannemelijker dat het blad 2 x per maand verscheen door een aantal genoemde data. Logisch is wel dat de uitbraak van de oorlog in mei 1940 de voortzetting van het blad abrupt beëindigde.
In het boek Heijplaat in Verzet van Jean Philippe van der Zwaluw en Joop van der Hor vindt u trouwens ook uitgebreid welke militairen bijvoorbeeld het vliegveld bewaakten en hoe dramatisch de afloop van hun ijveren was. Dat is dus allemaal al uitgebreid beschreven en daarom beperk ik me tot de paar blaadjes lectuur die ik kan inzien en waarin de artikeltjes nog verschoond waren van de bloedige afloop in de nabije toekomst van hun verschijnen.
Het bewaken van het vliegveld was op zich door het landen en opstijgen van allerlei types best interessant, maar om daar een werkshift lang naar te kijken vergt ook wel de nodige ontspanning. Men zit op een vliegveld voor de bewaking en dat lijkt tamelijk saai, zolang er niets gebeurt. Het is dus zaak de manschappen bezig te houden en daartoe lijkt de verschijning van de periodieken van de ‘Ordonnans’ onontbeerlijk. Sport kan ontspanning bieden en in het Kerstnummer 2 van december staan verschillende mogelijkheden. Zo kan er tegen prijzen gekegeld worden in de Militaire Soos en in een schermzaal aan de Pompenburgsingel kan er gratis geschermd worden… alleen de officieren doen dit dan wel gescheiden van de onderofficieren. Er blijkt ook kersvers een Waalhaven-hockeyteam geformeerd te zijn waarvan de redactie hoopt dat het snel ergens kan gaan oefenen. Ook gratis naar de film gaan, blijkt mogelijk. Bioscoop City Theater aan de Hoogstraat biedt om de week 25 gratis plaatsen aan zowel de mensen van de JaVA als het bewakingspersoneel van het vliegveld. Indien ik het goed nagezocht heb, heette op vliegveld Waalhaven in de periode 1939-1940 het 1e Luchtvaartregiment de 3e JaVA. Vanaf 10 november 1939 was Waalhaven dus de thuisbasis van deze 3e jachtvliegafdeling (JaVA) van het Wapen der Militaire Luchtvaart, die met Fokker G.I.’s vloog. Het is zeer aannemelijk dat dit blaadje de ’Ordonnans’ door enige leden van het regiment is uitgegeven. In een Kerstnummer mocht natuurlijk geen Kerstverhaal ontbreken en dat deed het ook niet en uiteraard ging het verhaal over ‘Vrede op aarde’. Nog geen half jaar later brak echter de hel op aarde los….!
In het boek Heijplaat in Verzet van Jean Philippe van der Zwaluw en Joop van der Hor vindt u trouwens ook uitgebreid welke militairen bijvoorbeeld het vliegveld bewaakten en hoe dramatisch de afloop van hun ijveren was. Dat is dus allemaal al uitgebreid beschreven en daarom beperk ik me tot de paar blaadjes lectuur die ik kan inzien en waarin de artikeltjes nog verschoond waren van de bloedige afloop in de nabije toekomst van hun verschijnen.
Het bewaken van het vliegveld was op zich door het landen en opstijgen van allerlei types best interessant, maar om daar een werkshift lang naar te kijken vergt ook wel de nodige ontspanning. Men zit op een vliegveld voor de bewaking en dat lijkt tamelijk saai, zolang er niets gebeurt. Het is dus zaak de manschappen bezig te houden en daartoe lijkt de verschijning van de periodieken van de ‘Ordonnans’ onontbeerlijk. Sport kan ontspanning bieden en in het Kerstnummer 2 van december staan verschillende mogelijkheden. Zo kan er tegen prijzen gekegeld worden in de Militaire Soos en in een schermzaal aan de Pompenburgsingel kan er gratis geschermd worden… alleen de officieren doen dit dan wel gescheiden van de onderofficieren. Er blijkt ook kersvers een Waalhaven-hockeyteam geformeerd te zijn waarvan de redactie hoopt dat het snel ergens kan gaan oefenen. Ook gratis naar de film gaan, blijkt mogelijk. Bioscoop City Theater aan de Hoogstraat biedt om de week 25 gratis plaatsen aan zowel de mensen van de JaVA als het bewakingspersoneel van het vliegveld. Indien ik het goed nagezocht heb, heette op vliegveld Waalhaven in de periode 1939-1940 het 1e Luchtvaartregiment de 3e JaVA. Vanaf 10 november 1939 was Waalhaven dus de thuisbasis van deze 3e jachtvliegafdeling (JaVA) van het Wapen der Militaire Luchtvaart, die met Fokker G.I.’s vloog. Het is zeer aannemelijk dat dit blaadje de ’Ordonnans’ door enige leden van het regiment is uitgegeven. In een Kerstnummer mocht natuurlijk geen Kerstverhaal ontbreken en dat deed het ook niet en uiteraard ging het verhaal over ‘Vrede op aarde’. Nog geen half jaar later brak echter de hel op aarde los….!
Het was in het blad ook mogelijk om brieven in te zenden. Ingezonden brieven bevatten of complimenten… of commentaar ... als vanouds. Zo ook in dit kerstnummer.
De schrijver van de brief vraagt zich af waarom er een kantine in barak A gebouwd moest worden. Is dit namelijk, stelt hij, ook wel de wil van de militairen. Kennelijk wordt de opzet niet echt gezellig en de schrijver wijst erop dat de militairen al de hele dag militaire ‘strepen en sterren’ zien en zich veel prettiger voelen in de veel kleinere kantine van het vliegveld, waar kennelijk een gevarieerd cliënteel te vinden is en warme belangstelling van niet-militairen. Met name de exploitant, zo schetst de schrijver, wekt door zijn houding vaderlijke gevoelens op bij de bezoekers. Wat kennelijk ontbreekt is een militair tehuis en de inzender vindt in de creatie in barak A geen enkele vorm van gezelligheid. Ergo, men negeert volgens hem de mening van 250 manschappen!
De redactie antwoordt uitgebreid en een saillant onderdeel van hun repliek is dat men in Charlois dus wel degelijk een Militair tehuis had, maar dat dit tehuis is gesloten vanwege gebrek aan belangstelling. Bovendien kan men na vervulling van de dienst ’s avonds gewoon de kantine op het vliegterrein alsnog bezoeken om te genieten van de vaderlijke aanwezigheid van de exploitant, die uiteraard goed garen spint met extra klandizie...
Vanuit de briefwisseling wordt duidelijk dat de bladen een uitgave zijn van O en O. In eerste instantie dacht ik ‘Officieren en Onderofficieren’, maar daaruit blijkt weer mijn onbenulligheid als drager van het predicaat ‘voorgoed ongeschikt’ dat me als 19-jarige leeftijd vanuit Delft toegekend werd. Het betekent gewoon ‘Ontspanning en Ontwikkeling’ en stond zoals eerder vermeld voor het nobele streven van de redactie daarvoor zo veel mogelijk te ijveren.
In blad 3 komt naar voren dat het heeft gevroren. Op 8 januari 1940 zal er namelijk bij de Kralingse IJsclub geschaatst worden. De mensen van Waalhaven zijn uitgenodigd, maar de belangstelling is ten onrechte niet geweldig. Noren en krabbelijzers worden gereed gemaakt. Met de autobus wordt men ter plekke gebracht om daar een 400 meter te schaatsen. Via afvalraces op de 100 m. vond er vooraf een schifting plaats zodat de geselecteerden op de 400 meter uiteindelijk konden gaan uitmaken wie dan die sterkste was. Er waren enkele bekende namen
aanwezig zoals daar worden genoemd ’Koops en Neyboer’.
De schrijver van de brief vraagt zich af waarom er een kantine in barak A gebouwd moest worden. Is dit namelijk, stelt hij, ook wel de wil van de militairen. Kennelijk wordt de opzet niet echt gezellig en de schrijver wijst erop dat de militairen al de hele dag militaire ‘strepen en sterren’ zien en zich veel prettiger voelen in de veel kleinere kantine van het vliegveld, waar kennelijk een gevarieerd cliënteel te vinden is en warme belangstelling van niet-militairen. Met name de exploitant, zo schetst de schrijver, wekt door zijn houding vaderlijke gevoelens op bij de bezoekers. Wat kennelijk ontbreekt is een militair tehuis en de inzender vindt in de creatie in barak A geen enkele vorm van gezelligheid. Ergo, men negeert volgens hem de mening van 250 manschappen!
De redactie antwoordt uitgebreid en een saillant onderdeel van hun repliek is dat men in Charlois dus wel degelijk een Militair tehuis had, maar dat dit tehuis is gesloten vanwege gebrek aan belangstelling. Bovendien kan men na vervulling van de dienst ’s avonds gewoon de kantine op het vliegterrein alsnog bezoeken om te genieten van de vaderlijke aanwezigheid van de exploitant, die uiteraard goed garen spint met extra klandizie...
Vanuit de briefwisseling wordt duidelijk dat de bladen een uitgave zijn van O en O. In eerste instantie dacht ik ‘Officieren en Onderofficieren’, maar daaruit blijkt weer mijn onbenulligheid als drager van het predicaat ‘voorgoed ongeschikt’ dat me als 19-jarige leeftijd vanuit Delft toegekend werd. Het betekent gewoon ‘Ontspanning en Ontwikkeling’ en stond zoals eerder vermeld voor het nobele streven van de redactie daarvoor zo veel mogelijk te ijveren.
In blad 3 komt naar voren dat het heeft gevroren. Op 8 januari 1940 zal er namelijk bij de Kralingse IJsclub geschaatst worden. De mensen van Waalhaven zijn uitgenodigd, maar de belangstelling is ten onrechte niet geweldig. Noren en krabbelijzers worden gereed gemaakt. Met de autobus wordt men ter plekke gebracht om daar een 400 meter te schaatsen. Via afvalraces op de 100 m. vond er vooraf een schifting plaats zodat de geselecteerden op de 400 meter uiteindelijk konden gaan uitmaken wie dan die sterkste was. Er waren enkele bekende namen
aanwezig zoals daar worden genoemd ’Koops en Neyboer’.
Men waande zich vooraf al verloren tegen dat soort gerenommeerde tegenstanders en dat klopte, want Koops wordt ook de uiteindelijke winnaar. Toch loonde het deze wedstrijden bij te wonen, want voor iedere deelnemer was er namelijk een aantrekkelijke troostprijs. En wel een ‘gezond’ pakje saffies met het opschrift ‘Lourens Bolero’. Mocht je je adem al kwijt zijn, de prijs was in dat opzicht dus weinig hoopgevend. De reclame suggereert: De sigaret voor sterkte en stimulans….
Bijna crimineel, maar iedereen vond dat kennelijk gewoon in die tijd.
Grappig detail was dat men tussentijds de ijsbaan tijdelijk kon verlaten. Men kreeg een ‘wachtwoord’, zodat men bij terugkomst weer de baan op kon. Die liep zienderogen voller en voller, want men gaf nogal gemakkelijk dit wachtwoord aan andere liefhebbers van de schaatsport. Corruptie is van alle tijden.
Dinsdag 16 januari 1940 was er een spetterende cabaretavond met een variatie van optredens. Het was een regelrecht gevolg van de beperkte bewegingsvrijheid die de manschappen was opgelegd. Kennelijk voelde men de dreiging groter worden.
Bijna crimineel, maar iedereen vond dat kennelijk gewoon in die tijd.
Grappig detail was dat men tussentijds de ijsbaan tijdelijk kon verlaten. Men kreeg een ‘wachtwoord’, zodat men bij terugkomst weer de baan op kon. Die liep zienderogen voller en voller, want men gaf nogal gemakkelijk dit wachtwoord aan andere liefhebbers van de schaatsport. Corruptie is van alle tijden.
Dinsdag 16 januari 1940 was er een spetterende cabaretavond met een variatie van optredens. Het was een regelrecht gevolg van de beperkte bewegingsvrijheid die de manschappen was opgelegd. Kennelijk voelde men de dreiging groter worden.
Conferencier Lenni, de Waalhaven Jazzband, twee Matcos, een accordeon duo, de Piccadilly Mouth Organ Players zorgden voor een Non-Stop voorstelling die van 8 tot 11 uur ’s avonds allen amuseerden. De Hawayen Travellers zorgden voor passende slotakkoorden.
Het januari-nummer geeft ook door middel van het Alfabet ‘ditjes en datjes’ van het vliegveld gebeuren weer. Opmerkelijk strofen daarin, afgewogen tegen de verschrikkelijke tijd die zou gaan volgen, lijken ze wat morbide. Zo lezen we: B dat is Beter, zo gaat het hopelijk morgen. En als dat waar is baart 1940 ons aanzienlijk minder zorgen.
C is de Compagnie waarbij wij thans zijn ingelijfd. Wij wensen dat zij maar lang hier op Waalhaven blijft.
L is het Luchtalarm. Wij horen liever andere signalen, bijvoorbeeld het appel om de soldij te komen halen.
S is de Strozak, die daarbij voor zachte ondersteuning dient, maar zo ook van Sigaret, van elke soldaat de trouwe vriend.
Z is de Zon van de vrede, waardoor onze zorgen verdwijnen. En die, naar wij vurig hopen, nog vóór de zomer zal schijnen.
Wrange zinnetjes worden het als men, zoals wij nu, de zeer nabije toekomst, had geweten.
Voorts meldt het blad dat het hockeyen nog niet echt voortvarend van start gaat. Wel zijn er hockeyballen beschikbaar zodat met de training aangevangen kan worden. Een ander sport, zwemmen, kan door de militairen voor 15 cent per persoon in enkele sportfondsenbaden worden bedreven.
Tentoonstellingen en bedrijven bezoeken behoort ook tot het vertier en er is een behoorlijke bibliotheek aanwezig om de geest te scherpen. Maar ook toen al bleek het nodig fondsen te werven om het werk voor te kunnen zetten van O. en O. Kennelijk droegen de officieren al een steentje bij, maar nu worden ook de onderofficieren aan hun jasje getrokken. Alles lijkt redelijk normaal te verlopen met hier en daar het overbekende Hollandse gemopper.
Nummer 6 ligt naast me. Op de voorpagina een tekening van een joker, die met een muziekinstrument in de hand voor een rij militairen loopt. Onderschrift ‘Jolly Joker de soldatenvanger van Waalhaven’. De grap ontgaat me.
In de inleiding met als opschrift ‘Hoofdartikel’ doet iemand een verwoede poging het moreel op te vijzelen. Uit zijn stuk blijkt duidelijk dat een groot deel van de manschappen veel met het hoofd thuis zit en erg veel moeite heeft met de mobilisatie. De auteur spreekt vooral de Rotterdammers aan om een van hun makkers van elders eens mee naar huis te nemen. Dit om het gemis van thuis een klein beetje te verlichten. Hij vertelt zelfs dat er enige manschappen volledig zijn losgeslagen. De Rotterdammers zijn bevoorrecht omdat ze een paar keer per week even naar huis kunnen en dat is praktisch onmogelijk voor de anderen.
Alle inspanning van Ontspanning en Ontwikkeling leidt kennelijk niet tot het gehoopte resultaat, maar toch zal er iets in de lucht gehangen hebben van het naderende onheil. Ook al ademt de foto van het vliegveld en de Waalhaven rust uit.
Het januari-nummer geeft ook door middel van het Alfabet ‘ditjes en datjes’ van het vliegveld gebeuren weer. Opmerkelijk strofen daarin, afgewogen tegen de verschrikkelijke tijd die zou gaan volgen, lijken ze wat morbide. Zo lezen we: B dat is Beter, zo gaat het hopelijk morgen. En als dat waar is baart 1940 ons aanzienlijk minder zorgen.
C is de Compagnie waarbij wij thans zijn ingelijfd. Wij wensen dat zij maar lang hier op Waalhaven blijft.
L is het Luchtalarm. Wij horen liever andere signalen, bijvoorbeeld het appel om de soldij te komen halen.
S is de Strozak, die daarbij voor zachte ondersteuning dient, maar zo ook van Sigaret, van elke soldaat de trouwe vriend.
Z is de Zon van de vrede, waardoor onze zorgen verdwijnen. En die, naar wij vurig hopen, nog vóór de zomer zal schijnen.
Wrange zinnetjes worden het als men, zoals wij nu, de zeer nabije toekomst, had geweten.
Voorts meldt het blad dat het hockeyen nog niet echt voortvarend van start gaat. Wel zijn er hockeyballen beschikbaar zodat met de training aangevangen kan worden. Een ander sport, zwemmen, kan door de militairen voor 15 cent per persoon in enkele sportfondsenbaden worden bedreven.
Tentoonstellingen en bedrijven bezoeken behoort ook tot het vertier en er is een behoorlijke bibliotheek aanwezig om de geest te scherpen. Maar ook toen al bleek het nodig fondsen te werven om het werk voor te kunnen zetten van O. en O. Kennelijk droegen de officieren al een steentje bij, maar nu worden ook de onderofficieren aan hun jasje getrokken. Alles lijkt redelijk normaal te verlopen met hier en daar het overbekende Hollandse gemopper.
Nummer 6 ligt naast me. Op de voorpagina een tekening van een joker, die met een muziekinstrument in de hand voor een rij militairen loopt. Onderschrift ‘Jolly Joker de soldatenvanger van Waalhaven’. De grap ontgaat me.
In de inleiding met als opschrift ‘Hoofdartikel’ doet iemand een verwoede poging het moreel op te vijzelen. Uit zijn stuk blijkt duidelijk dat een groot deel van de manschappen veel met het hoofd thuis zit en erg veel moeite heeft met de mobilisatie. De auteur spreekt vooral de Rotterdammers aan om een van hun makkers van elders eens mee naar huis te nemen. Dit om het gemis van thuis een klein beetje te verlichten. Hij vertelt zelfs dat er enige manschappen volledig zijn losgeslagen. De Rotterdammers zijn bevoorrecht omdat ze een paar keer per week even naar huis kunnen en dat is praktisch onmogelijk voor de anderen.
Alle inspanning van Ontspanning en Ontwikkeling leidt kennelijk niet tot het gehoopte resultaat, maar toch zal er iets in de lucht gehangen hebben van het naderende onheil. Ook al ademt de foto van het vliegveld en de Waalhaven rust uit.
Het blad wijst ondertussen op een EHBO-cursus en het belang van het bloedprikken om de bloedgroep vast te stellen en ook de anti-tyfus prik wordt belicht. Er was zelfs aan anti-tyfus prik prijsvraag! Men kon daarmee een week soldij verdienen en moest daarvoor in 300 lettergrepen de ervaringen van voor, tijdens en na de prik op papier zetten. Ten behoeve van de ontwikkeling zullen er cursussen plaatsvinden, waar Nederlandse taal, Aardrijkskunde en het opstellen van brieven te leren valt. Wel 20 cent statiegeld wordt verlangd voor de boeken! De ‘JaVanen’ hebben een stijgende belangstelling voor de zeevaartschool waar radiotelegrafie en telefonie gretig worden geleerd.
Opmerkelijk in dit blad is de oproep om met een luttel bedrag het voortbestaan van het blad te steunen. 1 cent per nummer of 2 cent per maand op zijn hoogst. Bij goedbevinden wordt dit bedrag afgehouden van de soldij. Een ander opmerkelijk feit is dat de cabaretavond in de HBS aan het Afrikaanderplein door gebrek aan belangstelling geschrapt wordt. Juist terwijl ook nu de vrouwen welkom waren, laat men het afweten. Nog sterker het was georganiseerd vanwege de herhaalde verzoeken. De organisatie heeft danig de P erin omdat er wel kosten voor de huur betaald moeten worden en de gedrukte programmaboekjes ook niet kosteloos waren. Men vond dus dat de ‘militairen die het lieten afweten’ maar eens naar de Maas of het platteland gestuurd moesten worden. De ondankbaren!
In nummer 7 komt men nog uitgebreid terug op de cabaretavond die niet doorging. Er komt wat leven onder de militairen die zich toch aangesproken voelen en het blad kan gevuld worden met allerlei activiteiten. Hoofdzakelijk gepland in maart 1940. Of er dus werkelijk in april nog nummers zijn verschenen, is nergens te vinden.
Wel wordt duidelijk dat de 3e jaVA vrij kansloos was, getuige een relaas uit 10 jaar luchtvaart 2007 – 2010
Opmerkelijk in dit blad is de oproep om met een luttel bedrag het voortbestaan van het blad te steunen. 1 cent per nummer of 2 cent per maand op zijn hoogst. Bij goedbevinden wordt dit bedrag afgehouden van de soldij. Een ander opmerkelijk feit is dat de cabaretavond in de HBS aan het Afrikaanderplein door gebrek aan belangstelling geschrapt wordt. Juist terwijl ook nu de vrouwen welkom waren, laat men het afweten. Nog sterker het was georganiseerd vanwege de herhaalde verzoeken. De organisatie heeft danig de P erin omdat er wel kosten voor de huur betaald moeten worden en de gedrukte programmaboekjes ook niet kosteloos waren. Men vond dus dat de ‘militairen die het lieten afweten’ maar eens naar de Maas of het platteland gestuurd moesten worden. De ondankbaren!
In nummer 7 komt men nog uitgebreid terug op de cabaretavond die niet doorging. Er komt wat leven onder de militairen die zich toch aangesproken voelen en het blad kan gevuld worden met allerlei activiteiten. Hoofdzakelijk gepland in maart 1940. Of er dus werkelijk in april nog nummers zijn verschenen, is nergens te vinden.
Wel wordt duidelijk dat de 3e jaVA vrij kansloos was, getuige een relaas uit 10 jaar luchtvaart 2007 – 2010
De strijd rond Waalhaven
Het begin
In mei 1940 waren er dertien G.I's van 3.JaVA op Waalhaven gestationeerd. Elf hiervan waren gereed voor een gevecht.
De verdediging van het vliegveld was in handen van een bataljon van het regiment jagers. Twee van de drie compagnies waren buiten het veld opgesteld. Een compagnie met mitrailleurs kon het terrein beschieten. In totaal had men de beschikking over negentien lichte en zes zware mitrailleurs. In de buurt van het hoofdgebouw stonden twee pantserwagens. De luchtverdediging was in handen van drie pelotons luchtafweer artillerie.
Met het maken van de gevechtsopstellingen was op acht mei begonnen. Men beschikte op tien mei over 1 bunker en 2 kleine kazematten. Omdat aan de noord- oost- en zuidkant een schutting van meer dan twee meter stond, konden de troepen buiten het veld niet zien wat op het vliegveld gebeurde.
De aanval
Om vijf voor vier vielen de eerste twee bommenwerpers met bommen aan, om vervolgens het veld te mitrailleren. Later volgden meer toestellen. Enkele toestellen werden door het luchtdoelgeschut neergehaald. Na het eerste bombardement stonden de meeste gebouwen in brand.
Door de bombardementen waren drie Fokker G.I's dusdanig beschadigd dat ze niet konden opstijgen. De overige acht schoten in luchtgevechten dertien toestellen neer. Een G.I werd zelf neergeschoten en stortte in de Maas. Twee toestellen landden met schade op Waalhaven. De rest landde op Vliegveld de Kooy, bij Zevenbergen en op het strand van Oostvoorne.
Om kwart over vijf volgde een tweede aanval. Tijdens deze aanval werden de eerste parachutisten afgeworpen. Deze kwamen op en om het vliegveld terecht. Enkelen in de haven en in de brandende gebouwen.
Ook landden Ju-52's op het vliegveld om troepen af te zetten. Hierbij botsten een aantal op elkaar. De Duitsers rolden na hevige strijd de mitrailleursnesten op. De pantserwagens waren beide onklaar geraakt. Van de een was de stuurinrichting en van de ander de mitrailleur vernield. De Nederlandse reservetroepen waren tijdens de bombardementen in paniek verspreidgeraakt en van een georganiseerde verdediging was geen sprake. Na een strijd waarbij 51 mannen gesneuveld of gewond waren geraakt, werden ongeveer vierhonderd van de zevenhonderd soldaten krijgsgevangen gemaakt.
Bron:
Vliegveld Waalhaven. Ik heb het nooit gezien, maar als ik in de buurt ben denk ik er toch aan. Gevoed door de straatbenamingen, de aandacht die we in de historische club eraan gaven. Een soort van trots dat het op Charloisse grond lag, een soort van weemoed als je denkt dat daar de ellende begon en er mensen hun leven gaven. Kortom een stukje Charloisse geschiedenis dat lang bewaard moet blijven.
HW
Het begin
In mei 1940 waren er dertien G.I's van 3.JaVA op Waalhaven gestationeerd. Elf hiervan waren gereed voor een gevecht.
De verdediging van het vliegveld was in handen van een bataljon van het regiment jagers. Twee van de drie compagnies waren buiten het veld opgesteld. Een compagnie met mitrailleurs kon het terrein beschieten. In totaal had men de beschikking over negentien lichte en zes zware mitrailleurs. In de buurt van het hoofdgebouw stonden twee pantserwagens. De luchtverdediging was in handen van drie pelotons luchtafweer artillerie.
Met het maken van de gevechtsopstellingen was op acht mei begonnen. Men beschikte op tien mei over 1 bunker en 2 kleine kazematten. Omdat aan de noord- oost- en zuidkant een schutting van meer dan twee meter stond, konden de troepen buiten het veld niet zien wat op het vliegveld gebeurde.
De aanval
Om vijf voor vier vielen de eerste twee bommenwerpers met bommen aan, om vervolgens het veld te mitrailleren. Later volgden meer toestellen. Enkele toestellen werden door het luchtdoelgeschut neergehaald. Na het eerste bombardement stonden de meeste gebouwen in brand.
Door de bombardementen waren drie Fokker G.I's dusdanig beschadigd dat ze niet konden opstijgen. De overige acht schoten in luchtgevechten dertien toestellen neer. Een G.I werd zelf neergeschoten en stortte in de Maas. Twee toestellen landden met schade op Waalhaven. De rest landde op Vliegveld de Kooy, bij Zevenbergen en op het strand van Oostvoorne.
Om kwart over vijf volgde een tweede aanval. Tijdens deze aanval werden de eerste parachutisten afgeworpen. Deze kwamen op en om het vliegveld terecht. Enkelen in de haven en in de brandende gebouwen.
Ook landden Ju-52's op het vliegveld om troepen af te zetten. Hierbij botsten een aantal op elkaar. De Duitsers rolden na hevige strijd de mitrailleursnesten op. De pantserwagens waren beide onklaar geraakt. Van de een was de stuurinrichting en van de ander de mitrailleur vernield. De Nederlandse reservetroepen waren tijdens de bombardementen in paniek verspreidgeraakt en van een georganiseerde verdediging was geen sprake. Na een strijd waarbij 51 mannen gesneuveld of gewond waren geraakt, werden ongeveer vierhonderd van de zevenhonderd soldaten krijgsgevangen gemaakt.
Bron:
- Forum
- Nederlandse Luchtvaart Encyclopedie - Dutch Aviation Encyclopedia
- Vliegveld Waalhaven
Vliegveld Waalhaven. Ik heb het nooit gezien, maar als ik in de buurt ben denk ik er toch aan. Gevoed door de straatbenamingen, de aandacht die we in de historische club eraan gaven. Een soort van trots dat het op Charloisse grond lag, een soort van weemoed als je denkt dat daar de ellende begon en er mensen hun leven gaven. Kortom een stukje Charloisse geschiedenis dat lang bewaard moet blijven.
HW
RSS-feed