WANDELEN

Noodgedwongen ga ik me verplichten over een activiteit te gaan schrijven waar ik geen echte fan, laat staan een bedrijver ervan ben.
Mijn ganse leven tracht ik de benenwagen te vervangen door de fiets en tot op heden is me dat aardig gelukt. Van het houten driewielertje, het kleine fietsje van m’n buurmeisje die daar uitgegroeid was, de opoefiets van mijn zuster, de WBR goldmark (gekregen in mijn tienertijd), een aantal zelf aangeschafte fietsen met versnelling tot inmiddels mijn derde Elektrische fiets.
Het is echter dat ik me als dierenliefhebber genoodzaakt voelde mijn onderstel weer eens te gebruiken. Door bepaalde omstandigheden moeten de honden van enkele buren af en toe worden uitgelaten en ook als we de hond van onze dochter tijdelijk een hondenpension bieden, ontkom je niet aan een aantal gedwongen rondes in weer en wind..
Je merkt dan al gauw dat fietsen toch een heel andere beweging is en dat werd pijnlijk ’s ochtends duidelijk als je met een ruk weer naast je bed belandde om met de voeten plat op de grond, het lichaam vooroverleunend de kramp uit je kuiten te verdrijven. Na een dag of vijf trekken aan eigenzinnige viervoeters wen je eraan en gaat het lopen allengs beter. Dan is de Oude Maas een heerlijk gebied, als het tenminste geen ijsnaalden, gepaard met rukwinden, giet.
Toen ik nog jong en onbezonnen was, waren de zondagen uitnemend geschikt voor wandelingen. In de nog prilste instanties aan de hand van vader de polder in en later als je groter groeit met wat vrienden in dezelfde contreien met alleen een ander decor. Het zuiderpark werd gerealiseerd en deze extra ‘long’ was letterlijk en figuurlijk een verademing. De meeste wandelingen in die dagen maakte ik met mijn neef en vriend en daar kijk ik nog steeds met genoegen op terug.
Sterker nog, ik zou zo a.s. zondag weer zo’n voettrip willen maken, ware het niet dat hij 44 jaar terug de kuierlatten nam en voorgoed naar het land van Waltzing Matilda vertrok. Heb hem er nooit over gehoord dat hij daar fietst en ik neem onmiddellijk aan dat hij nog steeds wandelt. Tenslotte was hij mijns inziens een fervente wandelsporter omdat hij jarenlang omhuld met de wit groene kleuren van W.I.K.  (Willen Is Kunnen) Charlois en omstreken onveilig maakte. Een jeugdzonde

opgedaan op de Juliana van Stolbergschool aan het Nachtegaal plein. Niet mijn ding, omdat ze allemaal steeds dezelfde kant opliepen.
De charme van de zondagse voetoefeningen lag voor mij persoonlijk meer in de eindeloze filosofieën, wereldbeschouwingen die we onderweg in het struweel bespraken. Als ruime zeventigplussers zullen we thans beide moeten erkennen dat de wereld niet echt gebruik heeft gemaakt van onze wijze beslommeringen en er daardoor niet minder zorgwekkend op is geworden.
Natuurlijk waren er ook de banale tochten via de Maastunnel naar Noord naar de bruggen en dan weer via Zuid terug. Toegegeven dat vaak het moedwillig ontlopen van de middagdienst in de Oude Kerk wegens te laat terugkomen, een drijfveer was. Niet geheel ongevaarlijk omdat vaderlief het uiteraard doorhad en net als ik ooit nogal driftig kon reageren.
Toch heeft een wandeling me altijd buitengewoon geïntrigeerd. Dat was de wandeling die W. Blok, hoofd van de Wilhelminaschool in een grijs verleden, door Charlois maakte, waarvan hij een gedetailleerd verslag maakte. Hij beschreef zijn schreden op een heel prettig leesbare wijze. Daartussendoor vertelde hij ook de wetenswaardigheden die bij hem opwelden en op zo’n wijze dat het mijn fantasie prikkelde. Onderwerpen uit de late 19e eeuw en zaken uit begin 20e eeuw werden soms op komische wijze door hem beschreven en dat maakte het voor mij aantrekkelijk te proberen uit te beelden wat hij beleefde of zag. En dat bleek een ‘hell of a job’ te zijn omdat er best veel foto’s zijn, maar net zo veel ook niet. 
Wandelen over Charlois doe ik dan ook vaker in gedachten als ik zit te denken over een verhaaltje of iets dergelijks en daar komt dan uiteraard meer het oude beeld dan het huidige beeld voor de geest. Er is ontzettende veel veranderd, maar toch blijven er ook wel dingen herkenbaar. Mijn eerste schreden lagen naar mijn eigen mening op het pleintje waar het laantje tussen de Jaersveltstraat en de Schilperoortstraat op uit kwam. Vaag zie ik nog het beeld van een schuilkelder op het gras op de hoek van de Schilperoortstraat en de Voornsevliet. Er lagen langs de Voornsevliet net zoals van daag de dag 3 pleintjes. Aan de overkant lagen de huizen van de Kulk.

Een sobere bouw, kleine tuintjes al dan niet gecultiveerd. Elk huisje met een bruggetje dat over de vaalgrijze sloot lag ter verbinding met het ‘vasteland’ Links liep tussen de Marnixschool en de harde grond bezijden de Kulk, waar we knikkerden, een koolaspad richting de Quackstraat. Achter de Kulk was het een weidegebied waar later de galerijwoningen van het verlengde van de Quackstraat, de Oudenhoornstraat en Nieuwenhoornstraat werden gebouwd. Maar daarvoor leerde de oudere broer van een vriend nog fluitjes te snijden van het riet dat er nog groeide. Een strook tussen de Oudenhoornstraat en de Kulk lag er jarenlang verwilderd bij. Brandnetels, pispotjes, ‘tabaks’ planten (onzin, die noemden we zo vanwege de korrelige verdroogde bruine bloemen die op tabak leken) en gras en nog allerlei onbekend onkruid. In elk geval uitermate geschikt om kapoentjes en vlinders te vangen in een potje. Voor de huisjes aan de Voornsevlietkant lag ook koolas en daarop loodsen van Spoormaker tot de hol van de Zuidhoek toe. De Verboomstraat was toen nog onderbroken en eindigde met een talud met basaltblokken en vaag herinner ik me nog de rood-witte markering van het einde van de weg. Na enige tijd werd speeltuin de Waal verwezenlijkt. Nummer 10 had mijn toegangslootje. Daar beleefden we hartstikke leuke momenten. Eerst net achter de school en later in de ‘dwarstuin’ met de hoge glijbaan waar je best een vurige kont kon oplopen als de matjes te vele doorgesleten waren waarop je naar beneden gleed. Toen de huidige speeltuin werd gebouwd was ik niet meer ‘speelgerechtigd’. Na de eerste aarzelende schreden in de grote boze wereld, werden allengs de grenzen verlegd en waagde je een tochtje de hol op van de Voornsevliet. In 1953, 7 jaar oud, liep ik naar de Spuikade om te kijken naar de eventuele gevolgen van de watersnoodramp. Daar zag ik wel zandzakken. Het werd een populaire plek om heen te lopen, vooral met een bamboestok met een tuigje, want in de spui kon je lekker vissen. Zelfs koeien liepen er in de weitjes langs het water. Er zat best veel vis en ook grote exemplaren. Een neef van mijn worstelde zich altijd tot bij het prieel van vrouw Hegge en torste menigmaal een grote karper in een emmer mee waar hij heroïsch het gevecht mee was aangegaan. Later liepen we nog verder naar de Plompertstraat, waar eerst nog de ingang was van de kazerne van de zeemacht. Er was nog geen hek en over de rails kon je bij de Waalhaven komen, waar ook nog geen hekken je tegenhielden om bij de waterkant te komen. De waterkant was natuurlijk aantrekkelijk voor kleine apen, maar toen een jongere neef er ‘te water’ raakte bij de vlonder, brak de paniek uit. Gelukkig dat er iemand op een boot werkte die opeens naast ons neer plofte en razendsnel met een beweging de drenkeling op de kant plantte. Het manneke is inmiddels 69, mede dankzij de attente varensgezel. Ook de pieren werden veelvoudig bewandeld en verkend. Van Sluisjesdijk tot pier zeven en daar kwam nog geen fiets aan te pas. Nog een klein stukje groter geworden werden plaatsen als Rhoon en de Heijplaat ook aangedaan. Een tante of nicht kregen dan opeens zo’n schoffie uit Charlois te zien. Wandelen was dan ook een groot woord, zwerven lag dichter bij de waarheid. Later zijn er nog meer havens bijgekomen en die grandioze open verbindingen met het water zijn vaak drastisch afgeschermd. Al lang geleden verdween het braakliggende oude vliegveld en werd omgetoverd tot een bedrijventerrein waarvan de straat namen nog herinneren aan het luchtvaartverleden. De Plompertstraat werd doorgetrokken na het verdwijnen van marine barakken,

die nog tijdelijk onderdak hadden geboden voor gastarbeiders uit diverse landen. Ook daar vestigden zich bedrijven en treurig genoeg werden de ‘spuien’ gedempt. Toegegeven we hebben er nog veel op gevoetbald, avond na avond. Af en toe een patatje bij Bolle klaas halen of een ijsje bij Putten en dan weer eindeloos tot het donker werd pingelen.
De Voornsestraat was er toen inmiddels ook al. Zwemmen deed ik in de Tramput, nog sterker ik werd er lid van. Daar liep ik dan naar toe over de Schulpweg, voorzien van het zwemdiploma A,

behaald op het Charlois Lyceum. Best een aardig stukje stiefelen. Een keer vergeet ik nooit. Ik werd geweigerd omdat de juffrouw bij de entree bij hoog en laag beweerde dat het fotootje op mijn blauwe kaart niet mijn kop vertoonde. Dus kon ik witheet de terugweg lopen al scheldend en tierend vanbinnen. Moeders zeer verontwaardigd pikte het uiteraard niet, belde op, en wederom kon ik richting de put waar ik chagrijnig alsnog me kon verkoelen of liever gezegd kon afkoelen. De controle juffrouw bleef ik onaardig vinden.
Wanneer ik het nu zo bekijk is de landelijke route naar de tramput over de Schulpweg redelijk gehandhaafd al zijn de terreinen van TOGR en ZWSH al lang verdwenen en zetelt op dat adres de Gemeente onderhoudspost en voetbalt op het oude zeemansveld nog slechts FC Pretoria en Egelantier Boys. Komend vanaf Charlois verdwijnt links stukje bij beetje de Wielewaal en Beatrix Irene is al lang gemoderniseerd en herbouwd. Bij de kruising met de Korperweg verrijst een splinternieuwe woning vlak bij het wiel bij het bejaardencomplex Sonneburgh. Bij dit Sonneburgh, enorm gegroeid, ligt nog steeds de oude schuilkelder aan de voet van de dijk en gelukkig zijn er op dit deel van de Schulpweg nog altijd, na het volkstuincomplex een paar mooie dijkwoningen. Wanneer je de viaducten van de Metro en de Betuwelijn onderdoor gaat buigt de Schulpweg (dat deel dat in de 60-er jaren nog Reedijk heette) af richting tramput, nog steeds gevuld met water maar geen zwembad meer. Rijvereniging en Ponyclub Zuiderpark hebben daar hun domicilie. In mijn voetbaltijd kon je daar de velden aan de Reedijk nog bereiken. Had ik beter kunnen vermijden, gezien ik me daar nog een gevoelige nederlaag van 17-0 van kan herinneren. Stom genoeg kan ik de clubs niet meer herinneren die op de toen nog bestaande Reedijk speelden. Door mijn hoofd spelen de namen van R.S.M. (ooit R.K.S.M.) en L.M.O. en Egelantier Boys, maar ik kan er glad naast zitten. Men fuseert en verhuist maar zonder mij in te lichten…. De RET beslaat nu het terrein waar ooit de velden redelijk kort hebben gelegen. Ik meen tot 1968. Het plan voor de de tramput als zwembad ontstond in 1930 al. De put was ontstaan door het graven van de reeds verdwenen Havenspoorlijn.

De kaart van die tijd bekijkend ontkom je niet aan het idee dat de volledige put doorklieft werd met de Groene Kruisweg. Aan de Charloisse Lagedijk kant is namelijk ook nog water te zien dat tot de bouw van industrieterrein Charlois nog zichtbaar was. Bij het genoemde water lag de kinderkliniek Margriet. Daar zetelde ooit de bouwleiding van de Duitsers in WOII. 

We zitten nu bijna op Rhoon en daar heb ik ook nog ‘roots’ dankzij mijn lieve moeder.
Wat wandelen betreft had mijn vader toch heel wat meer kilometers in de benen dan zijn jongste zoon. Vanuit Charlois liep hij naar zijn lief in Rhoon in tijde dat de Groene Kruisweg nog in de kinderschoenen stond. Tussen 1930 en 1934 werd de Kruisweg pas gerealiseerd. Aangezien ze pas in 1932 trouwden moesten ze zich waarschijnlijk toch moeizaam verplaatsen. Grint- en zandwegen waren nog heel gebruikelijk. Het stoomtrammetje was er wel eerder maar of daar veelvuldig gebruik van werd gemaakt? Ik betwijfel of daar geld voor was. Zeker nog geen gratis vervoer zoals voor inmiddels zijn jongste zoon die neigt naar het ‘ouwetje’ worden en al jaren door zijn brutale zoon oneerbiedig ‘Ouwe’ wordt genoemd.
Komende diapresentatie gaan we een poging wagen de wandelgang van meester Blok uit de eerste helft van de 20 eeuw na te gaan. Niet eenvoudig, maar we gaan het beleven. Graag tot dan.